Ku pamięci Ludzi ze Znakiem P, w środę 4 maja członkowie Klubu wraz z przedstawicielem Zarządu Dozamel wspólnie złożyli hołd przed tablicą na hali A2, upamiętniającą ofiary pracy przymusowej na tym terenie podczas II wojny światowej.
Było to pierwsze spotkanie od 2018, z uwagi na sytuację epidemiologiczną w kraju. Podczas tradycyjnego wspólnego obiadu w Restauracji Fabryczna podzieli się swoimi wspomnieniami oraz historią, o której warto pamiętać. Przeczytano relacje świadków z obozu opowiadającą jego organizację, warunki noclegowe, rygor pracy. Pan Zygmunt Pacych, opiekun grupy, odznaczony w 2020 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, opowiadał o swoich poszukiwaniach i ustaleniach obecnej lokalizacji dawnych obiektów obozowych. Pan Juliusz Palibuda przyniósł kopię swojej karty pracy (Arbeitskarte der Festung Breslau), dokumentującą przymusową pracę, jaką wykonywał do 6 maja 1945, czyli do dnia kapitulacji Festung Bresalu.
Tegoroczne obchody rozpoczęły się 24 kwietnia, podczas Miesiąca Pamięci Narodowej. Kwiaty i znicze zostały złożone w 11 miejscach pamięci we Wrocławiu. Uroczystości zakończy msza św. w intencji zmarłych i żyjących Ludzi ze Znakiem P, która odbędzie się w piątek 6 maja o godz. 18:00 w Kościele św. Elżbiety przy ul. Św. Mikołaja.
Mianem Ludzi ze Znakiem P określa się polskich robotników przymusowych na terenie III Rzeszy w latach 1939-1945. Nazwa pochodzi od naszywki z literą P (niem. Polen), którą wszyscy pracownicy obowiązkowo nosili na ubraniu. Jeden z takich obozów pracy, znajdował się na terenie dzisiejszego Wrocławskiego Parku Przemysłowego – zakłady Famowerke, działające na potrzeby niemieckiego przemysłu zbrojeniowego. Tutaj też pracowali więźniowie z wrocławskiej filii obozu koncentracyjnego Gross Rosen. Wielu tych ludzi w wyniku nieludzkich warunków i niewolniczej pracy nie dożyło wyzwolenia.
Nasza tablica upamiętniająca powstawała w kwietniu 1966r. ku pamięci tysięcy pomordowanych więźniów obozu koncentracyjnego. W maju 1979r. w 34 rocznicę zakończenia II wojny światowej – zwycięstwa nad faszyzmem – poszerzono ją i złożono do niej ziemię z ważnych pól bitewnych: Westerplatte, Lenino, Monte Cassino, Warszawy i Berlina.
Wrocławska Fundacja na Rzecz Studiów Europejskich zrealizowała w roku 2016 film dokumentalny przedstawiający relacje robotników przymusowych na Dolnym Śląsku w czasie II wojny światowej. Film powstał w ramach projektu „Nieobecni – Ludzie ze znakiem „P”, dofinansowanego przez Muzeum Historii Polski w ramach programu Patriotyzm Jutra.
Niedawno wspomnienia Pana Stanisława Walskiego z tamtego czasu – jednego z członków Klubu Ludzi ze Znakiem P, dziś 88-letniego, opublikował niemiecki portal Die Deutsche Welle w artykule pt. „Wir mussten schutzlos zusehen, wie Bomben auf unsere Häuser geworfen wurden” („Musieliśmy patrzeć bezbronnie, jak bomby spadają na nasze domy”), opowiadającym o tym, jak wojna na Ukrainie budzi w starszych Polakach wspomnienia i traumę z II wojny światowej oraz solidarność z ludźmi w strefie działań wojennych.
